I. PANIMULA
Ito ay anyo ng panitikang nagsasalaysay nang tuluy-tuloy ng isang pangyayaring hango sa tunay na buhay. Ito'y may isa o ilang tauhan lamang, sumasaklaw ng maikling panahon, may isang kasukdulan at nag-iiwan ng isang kakintalan o impresyon sa isipan ng mambabasa. Ang kasukdulan o ang bahagi ng kwentong nagbibigay ng pinakamasidhi o pinakamataas na kapanabikan o interes sa mambabasa. Ang kakintalan o impresyon ang kaisipang maiiwan ng mambabasa. Ito ay isang maikling salaysay na tumatalakay sa isang madulang bahagi ng buhay. Sa pamamagitan ng masining na pagsasama-sama ng mga pahayag at pangyayari, nailalarawan ang pagkakasunud-sunod ng mga ito, pati na ang kilos, pagtutunggali o galaw. II. PORMALISTIKO A.BUOD Sa isang iskwater ay naninirahan si Impen at ang kanyang ina at kapatid. Si Impen ay nagtratrabaho bilang isang agwador at sa tuwing siya ay aalis ay lagi siyang pinagbibilinan ng kanyang ina na umiwas sa pakikipag-away. Si Ogor ang siga sa lahat ng agwador sa kanilang lugar. Madalas nitong tuksuhin si Impen sanhi ng panlabas na anyo nito. Anak siya ng kanyang ina sa isang sundalong negrong Amerikano . Meron siyang kapatid na anak naman ng kanyang ina sa isang Amerikanong puti kaya ganoon na lamang ang pagtukso sa kanya ng mga tao. Isang araw sa kanyang pag-iigib ay muli na naman siyang tinukso ni Ogor. Pilit na isiningit ni Ogor ang kanyang balde nito kahit na si Impen pa ang nasa pila. Nakiusap si Impen kay Ogor na hayaan na lamang siya matapos ngunit hindi ito pumayag kaya naisip na lamang niyang umuwi. Subalit sa kanyang paglakad ay pinatid siya ni Ogor at tumama ang pisngi niya sa nabitiwang baldeng tubig. Dahil sa dugong dumaloy ay agad nitong tiningala ang kaaway at tinawag ang pangalan nito. Nagulat si Ogor at mabilis siya nitong sinungaban. Nagpagulong gulong ang dalawa. Subalit bigla ang paglakas ni Impen dahil sag galit at poot. Napasuko niya si Ogor. Mula noon ay pangingilagan na siyang tuksuhin ng mga iyon B.MGA ELEMENTO 1.PAKSA Tungkol sa taong inaapi. 2.TAGPUAN Sa igiban ng tubig 3.TAUHAN Impen, ogor 4.BANGHAY a.PANIMULA pinagsasabihan siya nang kanyang ina na umiwas sa away. b.SAGLIT NA KATINGKALAN sari saring panunuksong naririnig niya kay ogor, kalaunan ay nasanay na siya. c.PAPATAAS NA AKSYON isiningit ni ogor ang kanyang balde nito kahit si impen ang nauna sa pila. d.KASUKDULAN hinayaan ni impen at umalis. Pero habang papalakad na siya ay pinatid siya ni ogor at may dugong dumaloy. e.PABABANG AKSYON sisippain nan i ogor si impen pero sinungaban agad siya nito at gumulong sila at ng nasa itaas na ni ogor si impen ay binugbog niya it hanggang sumuko f.WAKAS mula noon ay iwas na silang tuksuin si impen. g.TUNGGALIAN TAO LABAN SA TAO III.TEORYANG PAMPANITIKAN A. MGA TEORYA 1. Eksistensyalismo Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo (human existence). 2.Klasisismo Ito ay tumutukoy sa paggamit ng makulay na kultura ng mga europeo. kakitaan din ito ng paggmit ng salitang hari at reyna atbp. ang layunin ng panitikan ay maglahad ng mga pangyayaring payak, ukol sa pagkakaiba ng estado sa buhay ng dalawang nag-iibigan, karaniwan ang daloy ng mga pangyayari, matipid at piling-pili sa paggamit ng mga salita at laging nagtatapos nang may kaayusan. 3.Humanismo Ipinapakita na ang tao ang sentro ng mundo. Binibigyang-tuon ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao. 4.Romantisismo Sa teoryang romantisimo, ang binibigyang-tuon ng akda ay ang pagtakas sa katotohanan. Karaniwan ang mga akda sa wika, kapaligiran at tauhan. Pinahahalagahan din sa akda ang kalikasan, nakaraang institusyong panlipunan at damdaming nakapaloob dito. Ito ay angpapakita ng pagmamahal ng Tao sa kanyang kapwa, bayan at iba pa. 5.Pormalismo Ito ay modernismo o makabagong pananaw na may radikal na pagkakaiba sa mga naisulat na hindi magiging larawan lamang ng realidad ang sining kundi interpretasyon (kung minsan ay hindi maunawaan, puno ng misteryo at hiwaga at kung minsan ay walang kabuluhan) ng bisyon ng mundo. Ang layuninin ng panitikan ay iparating sa mga mambabasa ang nais niyang ipaabot na gamit ang tuwirang panitikan. Samakatuwid kung ano ang nais iparating ng may akda ay siya ring nais niyang ipaabot sa kanyang mga mambabasa. walang labis at kulang.walang halong simbolismo at hindi kailangan ng malalimang pagsusuri at pag-unawa. Isa rin ang pagbibigay ng diin sa porma o pagkakaayos ng teksto at hindi sa nilalaman nito. Ang istilo ng pagkakasulat, ang kaayusan o ang masining na paraan ng mga ipinahahayag ang higit na binibigyang diin o empasis. Hindi binibigyan ng diin ang elementong pangkasaysayan, pangtalambuhay, o pampulitika. 6.Markismo Ang layunin ng teoryang ito ay ipakita na ang tao o sumasagisag sa tao ay may sariling kakayahan na umangat buhat sa pagdurusang dulot ng pang-ekononiyang kahirapan at suliraning panlipunan at pampulitika. Ang mga paraan ng pag-ahon mula sa kalugmukan sa adka ay nagsisilbing modelo para sa mga mambabasa. 7.Moralistiko Ito ay teoryang nagbibigay-diin sa mga layuning dakila at pinahahalagahan nito ang kabutihan, ang tama, ang kagandahang asal, tamang pakikipagkapwa, mabuting pag-uugali at wastong reaksyon ng tao sa kanyang kapwa. Itinatakwil nto ang kasamaan. binibigyang diin ang literal na unibersal na katotohanang- "ang mabuti ay gagantimpalaan at ang masama ay parurusahan." Nauugnay ang teoryang ito sa iab't ibang aspeto ng buhay tulad ng - sa pag-aaral, paghahanapbuhay, pangangarap, pakikipagkapwa at pakikibaka sa mga suliraning panlipunan. ang moral ay nauunting nawawala dahil sa makabagong panahon ng lipunan. 8.Sosyolohikal Naniniwala ang mga tagapagtaguyod nito na ang manunulat ay produkto ng kanyang panahon, lugar, mga kaganapan, kultura, at institusyon sa kanyang kapaligiran kung saan itinuturing sila bilang boses ng kanyang panahon. Dahil dito, ipinalalagay na ang akdang kanilang nilikha ay repleksyon o salamin ng mga nagaganap sa lipunang kanyang kinalalagyan. Namayagpag ito sa panahon ng propaganda. 9.Biyograpikal Naniniwala ang mga biyograpikalista na ang manunulat ay nagsusulat ng mga bagay na personal niyang nararanasan at nakikita sa kanyang paligid. Kung gayon, ang mga isinusulat niyang mga akda ay mga hibo o impluwensiya ng mga karanasan at nangyari sa buhay. Ito'y namayagpag sa kasalukuyan. 10.Sikolohikal Ayon kay Freud at crionatekstong matapang (ama at ina ng sikolohiya), ang tao ay isang iceberg na lumulutang sa ibabaw ng karagatan. Nahahati ang iceberg ("bundok ng yelo") sa dalawa, ang nakikitang bahagi at ang nakalubog na bahagi. Ang nakikitang bahagi ay ang malay na bahagi ng ating katauhan: ito ang mga impormasyon na alam ng tao ukol sa kanyang sarili. Ang nakalubog na bahagi naman ay ang di-malay na bahagi ng ating katauhan. Tungkulin ng manunuri nito na pag-aralan ang kabataan at personalidad ng may akda at kung paano nilikha ng manunulat ang kanyang akda. Namayagpag ito sa kasalukuyan. B. TEORYANG NAPILI REALISMO- tinutukoy nito ang mga pangyayari hango sa totoong buhay. C. BAKIT DAHIL ANG KWENTO AY HANGO SA TOTOONG BUHAY NG ISANG KAWALANG KALABAN LABAN NA TAO NA INAAPI HANGGANG DI NA NATIIS AT GUMANTI. IV.REAKSYON MAGANDA ANG PAGKAKAGAWA NIYA NAILARAWAN AT NAIPAKITA NIYA ANG BUHAY NG ISANG BINUBULLY O INAAPI
0 Comments
|
AuthorWrite something about yourself. No need to be fancy, just an overview. ArchivesCategories |